آزمایش تیروئید

آزمایش تیروئید یکی از مهمترین آزمایش‌های رایج در میان موارد چکاپ و تشخیص طبی پزشکان است.

فهرست مطالب

بیماری تیروئید علائم مشخصی دارد اما آزمایش تیروئید برای پیشگیری و علاج به موقع مشکلات احتمالی در غده تیروئید است.

در این فرصت نگارشی با شما از آزمایش تیروئید، خطرات ناشی از کم کاری و پرکاری تیروئید همچنین نحوه تفسیر نتیجه تست تیروئید خواهیم گفت.

تیروئید چیست؟

غده تیروئید یک غده درون ریز در گردن شماست. این غده سازنده دو هورمون مهم است که در خون ترشح می‌شوند: تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3). این هورمون‌ها برای عملکرد طبیعی همه سلول‌های بدن شما ضروری هستند.

اختلالات تیروئید بسیار شایع است و عمدتاً در زنان رخ می‌دهد، اگرچه همه افراد شامل زنان و مردان، نوجوانان، کودکان و نوزادان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. از هر 20 نفر یک نفر دارای نوعی اختلال تیروئید است که ممکن است موقت یا دائمی باشد.

غده تیروئید در جلوی گردن شما در موقعیتی درست زیر سیب گلو قرار دارد. این بخش از دو لوب ، راست و چپ، که هر کدام به اندازه یک آلو که از وسط نصف شده، تشکیل شده است. این دو لوب توسط یک پل کوچک از بافت تیروئید به نام ایسموس (isthmus) به هم متصل می‌شوند. دو لوب دقیقا در دو طرف نای گلو قرار دارند.

آزمایش تیروئید چیست؟

آزمایش تیروئید با توجه به خون دریافت شده از بیمار در محل آزمایشگاه برای تشخیص طبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمایش تیروئید به عنوان یک آزمایش تشخیصی از مهم ترین و پرکاربردترین آزمایش‌ها محسوب می‌شود. آزمایش بررسی عملکرد غده تیروئید شامل یک سری آزمایش‌های خون است که برای اندازه گیری میزان عملکرد غده تیروئید استفاده می‌شود.

آزمایش اصلی که برای تشخیص بیماری‌های تیروئیدی انجام می‌شود، آزمایش خون وریدی است که معمولا از رگ بازویی گرفته می‌شود. اما در برخی موارد اسکن تیروئید نیز برای تکمیل آزمایش‌ها لازم است.

علت اصلی اختلال تیروئید چیست؟

شایع ترین علت کم کاری تیروئید یک اختلال خود ایمنی است که به نام تیروئیدیت هاشیموتو شناخته می‌شود.

اختلالات خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که به بافت‌های شما حمله ‌کنند. گاهی اوقات این فرآیند غده تیروئید شما را درگیر می‌کند.

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار) وضعیتی است که در آن غده تیروئید شما به اندازه کافی برخی از هورمون‌های حیاتی را تولید نمی‌کند.

کم کاری تیروئید ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با گذشت زمان، کم کاری تیروئید درمان نشده می‌تواند باعث بروز برخی از مشکلات در سلامتی مانند چاقی، درد مفاصل، ناباروری و بیماری قلبی شود. تست‌های دقیق عملکرد تیروئید برای تشخیص کم کاری تیروئید موجود است. درمان با هورمون تیروئید مصنوعی معمولاً زمانی ساده، ایمن و مؤثر است که شما و پزشکتان دوز مناسب را پیدا و به موقع مصرف کنید.

علائم و نشانه های کم کاری تیروئید

خستگی
افزایش حساسیت به سرما
یبوست
پوست خشک
افزایش وزن
صورت پف کرده
گرفتگی صدا
ضعف عضلانی
افزایش سطح کلسترول خون
درد عضلانی، حساسیت و سفتی
درد، سفتی یا تورم در مفاصل
سنگینی و گرفتگی عضلات بدن بیش از حد نسبت به دوره های قاعدگی معمولی یا نامنظم
نازک شدن مو
ضربان قلب کند شده
افسردگی
حافظه ضعیف
بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)

تفسیر و نتیجه آزمایش TSH تیروئید

نکته بسیار مهم این است که تفسیر آزمایش بیمار، بر عهده پزشک متخصص است. تفسیر بدون دانش یک آزمایش و تنها با تکیه بر اطلاعات اینترنتی پراکنده و نامعتبر می‌تواند اشتباهی بزرگ و گاهی خطرناک باشد. بهتر است تفسیر و تحلیل نتایج آزمایش تیروئید خود را بر عهده پزشک متخصص بگذارید.

در هر حال برای آنکه بدانید حروف مخفف تست تیروئید و اعداد حاصل از آزمایش تیروئید چه چیزی را نشان می‎دهند، بد نیست بدانید که در جواب آزمایش تیروئید طبیعی، دامنه طبیعی سطح TSH در بزرگسالان بین 0.4 تا 5 mlU/L واحد بین‌المللی میلی به ازای هر لیتر است.

طبیعی است که اگر از قبل به دلیل اختلال تیروئید تحت درمان باشید و میزان تیروئید شما بین 0.5 تا 3 mIU/L باشد، دکتر متخصص غدد احتمالا سطح TSH شما را طبیعی تلقی خواهد کرد. این میزان ممکن است با توجه به سن و جنسیت شما متفاوت باشد.

اگر سطح TSH شما کمتر از حد مجاز باشد، ممکن است دچار پرکاری تیروئید باشید. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که غده هیپوفیز، سطح هورمون تیروئید را خیلی زیاد حس کرده و آن را با کاهش تولید TSH جبران می‌کند.

آیا تیروئید خطرناک است؟

هیچ غده‌ای در بدن خطرناک نیست، مگر آنکه دچار مشکل شده باشد. تمامی هورمون‌هایی که توسط غده مهم و حیاتی تیروئید ساخته می‌شوند برای عملکرد بهتر بدن ضروری و مهم هستند.

اگر تیروئید کم کار درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارضی از جمله بیماری قلبی، گواتر، مشکلات بارداری و یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام میکسوادم کما شود (اگرچه این بسیار نادر است).

اختلالات تیروئید می تواند از گواتر بی ضرر (یا غده بزرگ شده) که به هیچ وجه نیاز به درمان ندارد تا سرطان تیروئید تهدید کننده زندگی، متغیر باشد. با این حال، مشکل رایج تیروئید یعنی تولید غیر طبیعی هورمون‌های تیروئید جدی است و نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

پرکاری تیروئید

وقتی غده تیروئید پرکار (هیپرتیروئیدیسم) شود، میزان زیادی از هورمون‌های تیروکسین ترشح می‌شود. در پرکاری تیروئید علائمی مثل کاهش وزن ناگهانی، ضربان قلب تند، افزایش تعریق، ضعف عضلات و اختلالات خواب دیده می‌شود.

چهار عملکرد اصلی تیروئید

جذب و انتقال ید
ساخت و ترشح تیروگلوبین
اتصال ید به تیروگلوبین به منظور ساخت هورمون‌های تیروئیدی
ترشح هورمون تیروئید به دستگاه گردش خون

نقش تیروئید در ناباروری

هورمون های تیروئید می‌توانند بر رشد مغز و سیستم عصبی جنین، به ویژه در سه ماهه اول تأثیر بگذارند.

بدن جنین، خود به خود در حدود هفته 12 شروع به تولید هورمون‌های تیروئید می‌کند. تا آن زمان، انتقال هورمون‌های تیروئید کاملا به مادر وابسته است.

بیماری تیروئید درمان‌نشده می‌تواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. همچنین می‌تواند باعث پره اکلامپسی شود. داشتن تیروئید کم‌کار در دوران بارداری نیز می تواند بر روند رشد جنین تأثیر بگذارد.

درمان اختلال تیروئید

با توجه به یک تئوری قدیمی که هنوز هم مورد پذیرش و تایید پزشکان بزرگ دنیا است، بهترین راه برای درمان مشکلات تیروئید، توجه به پیشگیری از این اختلالات قبل از بروز مشکلات است.

در کشورهای پیشرفته، شهروندان از سوی پزشک خانواده خود اکیدا به حداقل دو بار تست آزمایشگاهی و چکاپ کامل بدن شامل آزمایش تیروئید توصیه می‌شوند. این آزمایش‌های به موقع باعث می‌شود در صورت بروز احتمال اختلال در غده تیروئید خیلی سریع و قبل از وقوع دردسر جدی، با آن مقابله شده و درمان انجام شود.

تغذیه مناسب و مشورت با پزشک متخصص بهترین راه درمان و جلوگیری از وقوع اختلال در عملکرد غده مهم تیروئید است.

معمولا برای آزمایش تیروئید تست های زیر در دستور کار است اما موارد به نسبت تجویز و دستور پزشک متغیر خواهند بود:

TSH
T3
FreeT4
Free T3
T3 معکوس(rT3 )
T4
Anti TPO
T3 uptake
Thyroglobulin Anti body

در بسیاری از موارد گفته می‌شود که برای آزمایش تیروئید نیازی به ناشتا بودن بیمار و مراجعه کننده نیست، هر چند برخی پزشکان ناشتا بودن را توصیه می‌کنند. در هر صورت مراجعه به آزمایشگاه برای آزمایش تیروئید در ساعت اولیه صبح بهتر است.

برای آزمایش تیروئید و تجربه یک محیط آرام با متخصصان مجرب و مجهز به دستگاه‌های مدرن و به روز دنیا، با آزمایشگاه حیات در ارتباط باشید. امکان نوبت دهی آنلاین و حضور آسوده و بدون معطلی همچنین دریافت نتیجه آزمایش به صورت آنلاین فراهم است.