خون دماغ شدن یا خونریزی بینی
خون دماغ شدن یا خونریزی بینی یکی از اتفاقاتی است که وقتی رخ بدهد، بسیار نگران کننده و عجیب به نظر می‌رسد. در همین قدم اول بدانید که این پدیده در کل نگران کننده نیست و راه‌های درمان و جلوگیری از تکرارش فراوان است اما باید جدی گرفته شود.
علل شایع خون دماغ شدن
علل شایع خونریزی بینی یا عفونت داخل غشاء بینی عبارتند از:
- فشار آوردن به بافت داخل بینی توسط انگشت یا جسم خارجی
- فشار باد داخل بینی هنگام عطسه یا تلاش برای باز شدن گوش‌ها
- حساسیت بافت بینی به رطوبت یا دمای بالا و برودت زیاد
- حساسیت بینی به خشکی شدید هوا
- ترک خوردن بافت پر از رگ داخل بینی
مهمترین و شایعترین علت خونریزی بینی، هوای خشک و تاثیر آن بر غشاء بینی است که آن را مستعد خونریزی و عفونت احتمالی می‌کند.
گاهی اوقات، خونریزی بینی ممکن است نشان دهنده اختلالات دیگری مانند اختلالات خونریزی، فشار خون بالا یا سخت شدن رگ‌ها باشد.
خونریزی بینی ممکن است در اثر ضربه، تحریک یا خشکی پوشش داخلی بینی، رینیت آلرژیک، سرماخوردگی یا سینوزیت ایجاد شود.
آیا کمبود آهن باعث خونریزی بینی می‌شود؟
مدیریت کمبود آهن برای بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان مهم و حیاتی است. این افراد باید از انتقال خون کم آهن یا ایجاد فشار بیش از حد بر روی اندام های حیاتی مسئول اکسیژن رسانی به بافت‌ها پرهیز و جلوگیری کنند.
کمبود آهن یک مشکل خاص برای افراد مبتلا به بیماری ارثی تلانژکتازی هموراژیک ارثی HHT است. کمبود آهن و کم خونی آنها ناشی از از دست دادن خون، به ویژه از بینی است. [1]
آیا کم آبی بدن باعث خونریزی بینی می‌شود؟
رگ های خونی داخل بینی بسیار ظریف هستند. پاره شدن و خونریزی آنها مرسوم و شایع نیست و این در برخی افراد دیده می‌شود که شاید بهداشت فردی یا موارد مربوط به سلامت بینی را به درستی رعایت نمی‌کنند و یا بیماری زمینه‌ای دارند.
اگر در یک محیط بسیار خشک زندگی می‌کنید، از عفونت های سینوسی منظم رنج می برید، از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید، یا فشار خون بالا یا اختلال انعقاد خون برای شما تشخیص داده شده، احتمال بیشتری دارد که خونریزی بینی منظم یا نامنظم را تجربه کنید.
کم آبی و خونریزی بینی به همدیگر ربط دارند. کم آبی می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهد. فقط تشنگی، خشکی پوست، خشکی دهان و مشکلات ادراری/هضمی نیست، کمبود مایعات نیز می‌تواند شما را مستعد خونریزی بینی کند. در واقع این کم آبی در اولین تاثیر خود، غلظت و فشار خون شما را افزایش خواهد داد.
چه زمانی باید نگران خونریزی بینی باشید؟
در موارد زیر بد نیست که خونریزی بینی را جدی گرفته و حتما به پزشک متخصص با مشاور پزشکی مراجعه کنید:
- خونریزی بسیار شدید است و قطع نمی‌شود.
- خونریزی‌های منظم بینی را بدون دلیل مستقیم یا واضح تجربه می‌کنید.
- شما دارای بیماری‌های قبلی و سابقه بیماری مکرر و مزن هستید یا داروهایی مصرف می کنید که ممکن است از تشکیل لخته‌های خون در شما جلوگیری کنند.
- اخیراً دچار ضربه به سر شده‌اید.
- خونریزی بینی با علائم دیگری از جمله سرگیجه، بیماری و سردرد همراه است.
آیا رطوبت بیش از حد باعث خون دماغ شدن می‌شود؟
اگرچه رطوبت بیش از حد بعید است که باعث خشکی بینی شود، اما همین را نمی‌توان در مورد رطوبت بسیار کم و هوای خشک گفت. خون دماغ شدن در محیط‌های خشک شایع‌تر است، به همین دلیل است که اغلب می‌شنوید که مثلا مردم آمریکا از این که در ایالت‌هایی مانند نوادا و آریزونا خون دماغی بیشتری را تجربه می‌کنند، شکایت دارند و دچار مشکل می‌شوند.
از طرفی مواقعی وجود دارد که رطوبت بیش از حد می‌تواند باعث خونریزی بینی شود، اما این یک علت مستقیم نیست. به عنوان مثال، اگر آب بینی شما در نتیجه سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت سینوسی می‌ریزد، ممکن است احساس کنید که به اندازه زیاد از حد مرطوب شده است. این فرایند کاملا منطقی و البته مقطعی است. اما احتمال زیادی وجود دارد که با دمیدن و پاک کردن بینی خود به آن مخاط اضافی واکنش نشان دهید. این کار سوراخ‌های بینی شما را تحریک می‌کند و می تواند باعث خونریزی بینی بیشتری شود.
علتهای مهم و متنوع خون دماغ شدن
در اینجا برخی از علل غیرمستقیم و محرک‌های خونریزی بینی و همچنین شرایطی که می تواند منجر به خونریزی شدیدتر و لزوم مراجعه به بخش فوریت‌های پزشکی شود، آورده شده است:
- فشار خون بالا
- عوارض دارویی
- مواد مخدر استعمال شونده در حفره بینی
- اختلال خونریزی (از جمله هموفیلی)
- استفاده بیش از حد از داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا داخل بینی
- آلرژی
- هوای خشک
- انحراف سپتوم
- وجود اجسام خارجی در بینی
- مصرف زیاد الکل
- ضربه به بینی
- دوز بالای آسپرین
- حساسیت به مواد شیمیایی
فراموش نکنید که استفاده از داروهای ضد حساسیت و ضد احتقان برای درمان حساسیت، سرماخوردگی یا مشکلات سینوسی هم ممکن است باعث خشکی غشای بینی و خون دماغ شود. پاک کردن مکرر بینی با دستمال نیز از دیگر علتهای خونریزی بینی است.
اگر خونریزی بینی بیشتر از 20 دقیقه طول بکشد یا بعد از بروز صدمه رخ دهد، فرد باید تحت مراقبت قرار بگیرد زیرا این امر می‌تواند نشانه خونریزی خلفی باشد که موضوع جدی‌‌تر است.
با یک تست مشخص نمی‌توان دلیل خون دماغ را تشخیص داد. با این حال، ممکن است پزشک برای پیدا کردن علت از تست تشخیصی استفاده کند. از جمله این تست‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شمارش کامل خون (CBC) که نوعی آزمایش خون برای تشخیص اختلالات خونی است
- تست انعقاد خون (PTT) که نوعی آزمایش خون برای تعیین مدت زمان تشکیل لخته خون است
- آندوسکوپی بینی
- سی‌تی‌اسکن بینی
- عکس برداری با اشعه ایکس از صورت و بینی
درمان خون دماغ
در صورت خون دماغ شدن کمی به جلو خم شوید وسر خود را بالای قلب نگه دارید. این عمل خونریزی را کند می کند. به جلو خم شوید تا خون به جای پشت حلق از بینی خارج شود. اگر به عقب متمایل شوید ممکن است خون را ببلعید که این مسئله می تواند معده را تحریک کند.
اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید و در معرض دود سیگار افراد دیگر هم قرار نگیرید.
در طول ماه‌های فصل زمستان از دستگاه بخور در منزل استفاده کنید.
فضای درونی بینی را با اسپری‌های بینی نمکی مرطوب نگه دارید.
از تنفس مواد شیمیایی تحریک‌کننده جلوگیری کنید.
از شیوه‌های درمان خون دماغ شدن در طب سنتی، استفاده از گل انبه است، این درمان بسیار موثر بوده، عصاره این گیاه خاصیت بند آوردنده خون دارد.
برگهای تازه گشنیز را آسیاب کنید. سپس یک تا دو قطره از شیره گشنیز آسیاب شده را در سوراخ بینی بچکانید. این امر موجب توقف خونریزی خواهد شد.
یکی از راه‌های توصیه شده در طب سنتی برای درمان خون دماغ شدن، چکاندن ۲ الی ۳ قطره از ترکیب گلاب ۵ واحد + سرکه ۲ واحد در سوراخ بینی است.
در هر حال بهترین راه برای درمان خونریزی بینی، مراحعه به پزشک متخصص است.
[1] https://nampons.com/blogs/articles/what-you-should-know-about-bloody-noses-dehydration#:~:text=Dehydration%20and%20Nosebleeds&text=But%20dehydration%20can%20also%20increase,you%20more%20predisposed%20to%20nosebleeds.